Баймиева Айһылыу,

7А синыфы уҡыусыһы.

Етәксеһе: I категориялы

уҡытыусы Баймиева Рүзилә Риф ҡыҙы.

Эҙләнеү эшемдең темаһы - “Шәжәрәм – нәҫел ағасым”.Темамдың актуаллеген түбәндәгеләргә нигеҙләнеп билдәләнем:

-беренсенән, күптәр үҙ тамырҙарын, нәҫелен белмәй;

-икенсенән, шәжәрә-сал тарих, көнкүреш, мәҙәниәт, йәштәргә ата-бабаларыбыҙҙың рухи мираҫын тапшырыу;

-өсөнсөнән, шәжәрә - ул ғаилә ныҡлығы, ә татыу ғаиләләр – ил терәге.

Ошоларҙан сығып, нәҫелемдең сығышын һәм тамырҙарын  тәрәнерәк өйрәнеүҙе эҙләнеү эшемдең маҡсаты  итеп алдым. Эҙләнеү эшемдең төп мәсьәләләре һәм уларҙы сисеү юлдары:

 - нәҫелемлең ни өсөн “Нуғай” тип аталыуын асыҡлау өсөн өлкәндәрҙән һорашып белеү;

- нәҫелемдең нуғайҙар менән бәйләнеше булһа, нисек был яҡҡа килеп сығыуын белешеү;

- уларҙың тормош юлын өйрәнеү;

- нәҫелемдең күренекле кешеләрен табыу.

Эҙләнеү эше ваҡытында түбәндәге һөҙөмтәләргә ирештем:

-                      нәҫелемдең сығышы тураһында белдем;

-                      һигеҙ быуынымды өйрәндем;

-                      нәҫелебеҙ ағасын төҙөнөм.

Эҙләнеү юлында яңы фекерҙәр тыуҙы:

шәжәрәм буйынса өйрәнелгәндәрҙе бергә туплау, үҙебеҙҙән бәләкәйҙәргә һөйләү, өйрәтеү һәм киләсәк быуынға ҡалдырыу.

Эҙләнеү ваҡытында ауырлыҡтар, ҡыйынлыҡтар булды:

- оло быуын кешеләре арабыҙҙа бик әҙ ҡалған;

- аралашыу һирәк;

- архивта эҙләнергә мөмкинселек булманы.

Нәҫелемдә ғорурланыр шәхестәр барлығын белдем. Һигеҙенсе быуын олатайыбыҙ – Ниғәмән - 1812 йылда булған һуғышта ҡатнашып, алтын ҡылыс алып ҡайтҡан кеше, үҙ заманының геройы. Яугир – яҙыусы Мостафа Солтанов, яҙыусылар Хәкимйән Зарипов, Факил Мырҙаҡаев беҙҙең нәҫелдән. Нәҫелемдең һәр кешеһе абруйлы, һәр береһе үҙ ғаиләһе менән балалар үҫтереп, намыҫлы хеҙмәт итеп, илгә кәрәкле кешеләр булып йәшәйҙәр. Уларҙың һәр береһе һоҡланырлыҡ, ғорурланырлыҡ шәхес.

Эҙләнеү эшемдең һөҙөмтәләре буйынса шундай һығымтаға килдем:

- шәжәрәм бай һәм мәртәбәле;

-шәжәрәне белеү – нәҫелеңә һәм үҙ – үҙеңә ихтирам һәм ғорурлыҡ тойғоһо тәрбиәләү икәненә инандым;

-ваҡытында күберәк эҙләнергә, һорашырға, һуңламаҫҡа кәрәк тигән фекергә килдем.

Был тема киләсәктә тағы ла  түбәндәге йүнәлештәрҙә үҫеш аласаҡ тип уйлайым: ата - әсәгә ихтирам, быуындар киләсәге, ғаилә ҡороу, һәр нәҫелдең үҙ ере, төбәге бар, ә халыҡ байлығы – милләт һәм ер.